Mitologia egipska

Mitologia ta panowała w Egipcie aż do momentu pojawienia się dwóch bardzo silnych rywali, a mianowicie religii chrześcijańskiej i islamu, które powoli, jednak skutecznie wyparły stare wierzenia. Rozwijała się ona przez prawie trzy tysiące lat, gdzie przez ten okres ulegała znacznym przemianom. Wynikały one przede wszystkim z politycznych i społecznych ruchów władców, którzy mieli bardzo duży wpływ na ludzkie wierzenia. Dzięki ich staraniom w okresie ich panowania, czy też danych dynastii, dani bogowie posiadali większe przywileje oraz szacunek wśród ludzi niż innych. Niektórzy z władców próbowali nawet wprowadzać monoteizm, wywyższając pojedyncze bóstwa jako najważniejsze i najbardziej prawidłowe, jednak ruchy te prędzej czy później upadały, wierzenia egipskie są bowiem czysto politeistycznymi, gdzie największą rolę pełnią bogowie odpowiedzialni za najważniejsze aspekty ludzkiego życia. Egipcjanie posiadają swój własny boski panteon, gdzie postacie bogów przedstawiane są przeważnie z głowami zwierząt.

Bogowie

Egipt był miejscem, gdzie zawsze uznawano oraz wyznawano wielu bogów. Wyobrażenia ich dotyczące podlegały zmianom w zależności od tego jak klarowała się i rozwijała sytuacja polityczna, grupy dominujące miały w tym przypadku największy wpływ, nierzadko postaci bogów łączono ze sobą, czy też zmieniano ich formy. Do głównych wierzeń z wczesnego okresu zaliczyć będziemy mogli przede wszystkim pięć podstawowych grup charakterystycznych dla różnych terenów, co rozwinęło się z wcześniejszych miejscowych wierzeń. Do najważniejszych zaliczamy dziewiątkę, gdzie najważniejszy bóg to Atum, ósemkę, tutaj przoduje bóg słońca Re. W fazach końcowych, kiedy Egipt znajdował się już pod helleńskim panowaniem pozostało troje bogów, a mianowicie Ozyrys, Izyda i Horus, a oprócz nich także jeden z ich największych wrogów, Set. Każdy z części tejże triady posiadała swój własny ośrodek kultu, gdzie jednak Ozyrys wraz z Horusem bardzo często przedstawiani byli jako jedna postać, powodowało to jak widać zmierzanie coraz bardziej w kierunku monoteizmu. Jak wiadomo, wcześniejsze próby tego rodzaju czynione przez faraonów raczej nie udawały się.

Śmierć

Śmierć w egipskich wierzeniach i egipskiej mitologii będzie jednym z ważniejszych aspektów. Według tychże wierzeń ludzka dusza nie umiera wraz z ciałem, ale istnieje także po jego śmierci. Składa się ona z pięciu różnych elementów, które charakteryzują jej właściwości. W celu zachowania przez nią tożsamości o ziemskim życiu po śmierci ciała osób zmarłych są balsamowanymi oraz mumifikowanymi. Ciała takowe umieszczano tymczasowo w trumnach wykonanych z trzciny w bardzo ciepłych piaskach, co pozwalało na szybkie ich wysuszenie i jednocześnie zapobiegało niszczącemu procesowi rozkładu. Po tych czynnościach miejsce miał pogrzeb. W czasach późniejszych tworzone były groby drewniane, coraz bardziej rozbudowane reguły i rytuały powiązane z pochówkiem, sam sposób mumifikacji także stawał się coraz bardziej skomplikowanym. Balsamowanie zostało wynalezione w czasie panowania dynastii czwartej. W czasie tym usuwano wszystkie z miękkich tkanek, a miejsca powstałe wypełniane były natronem. Istotą rolę odgrywała tutaj księga umarłych, czyli zbiór mistycznych według Egipcjan tekstów w liczbie dwunastu, oprócz tego także rysunków i pieśni, które dopasowane były do osoby zmarłego, co miało ułatwić mu przedostanie się do świata zmarłych. W niektórych z grobów księga ta wymalowana jest bezpośrednio na ścianach. Według wierzeń późniejszych okresów, dusza osób zmarłych przeprowadzona jest przed oblicze Anubisa, a ciężar serca stanowić będzie zapis moralności.

Dusza

Dusza ludzka według wierzeń Egipcjan przybierać mogła sześć różnych form, gdzie każda z nich posiadała przypisanie do jednego z zwierząt, żywiołów, czy też innych zjawisk oraz specyficzne właściwości. W kolejności są to Ba, Ka, Ib, Sheut, Ren oraz Akh. Ostatnia z nich czyli Akh będzie jednym z najważniejszych aspektów jeśli chodzi o osobowość nieśmiertelną nawet po śmierci ciała w ujęciu fizycznym. W tym sensie będzie to swojego rodzaju duch. Według wierzeń oddzielenie funkcji Akh miejsce ma dopiero po śmierci, kiedy sama dusza złożyła odpowiednie ofiary i znała odpowiednie, specjalnie przygotowane i przystosowane Zakęcia.

Ba

Ba, to jeden z rodzajów duszy, według mitologii Egiptu czasów starożytnych właśnie taką formę przybierać mogła ludzka dusza. Po śmierci człowiek dalej mógł żyć w świecie umarłych, o ile zachowane jest jego ciała, stąd więc konieczna jest mumifikacja zwłok oraz o ile osoba zmarła nie prowadziła życia połączone z grzechem, które stałoby się podstawą do potępienia przed obliczem Ozyrysa, co jest jednoznacznym, z potępieniem i unicestwieniem. Od obowiązku zachowania takowego ciała stosowano kilka drobnych wyjątków. Dla dalszego istnienia Ba nie musiał zostać zachowane ciało osób, które poniosły śmierć bezpośrednio dla chwały narodu i kraju egipskiego, głównie w tym przypadku chodzić będzie o żołnierzy. Ponadto w odniesieniu do osób niższych klas społecznych, między innymi jeśli chodzi o służbę, wystarczającym elementem było zachowanie postaci w formie wizerunku, który na przykład umieszczany był w grobowcu możnych osób, którymi służyli za życia. Jak wierzono Ba takowych osób były cały czas związane z duszami możnych, którym miały one służyć także w życiu po śmierci. System ten obecnie wydawać mógłby się trochę nagiętym i naciąganym, takie jednak były ówczesne wierzenia. Ciekawostką jest jednocześnie fakt, że postaci dusz ludzkich przedstawiane są z głową człowieka, a ciałem ptaka. Jest to odwrotność do przedstawień postaci boskich, gdzie one posiadają głowy zwierzęce, jednak ludzkie tułowia.

Re

Re, czy też inaczej Ra jest bogiem słońca, jednocześnie stwórcą świata i panem ładu w całym wszechświecie. Władca bogów, ludzi i państwa zmarłych, czczony w Egipcie jako najbardziej elementarny i najważniejszy z bogów, który przedstawiany jest z słonecznym dyskiem nad głową oraz z głową sokoła. Jak już wcześniej wspomniano uważany jest za najważniejszego boga. Do jego symboli zaliczyć będziemy mogli obelisk. Samo imię występuje w wielu imionach egipskich, między innymi Ramzes, co oznacza, że został zrodzony przez Ra. Według egipskich wierzeń sam bóg posiadał ponad siedemdziesiąt postaci, gdzie utożsamiano go także z innymi bogami Egiptu.

Chepri

Chepri w języku egipskim oznaczać będzie stającego się. Jest to jedne z pra bóstw w języku egipskim, które czciło się pod postacią skarabeusza, samo zwierze to w tym państwie posiadało bardzo wysoki priorytet i status, podobnie jak krowy w Indiach. W starym państwie uważa się go za personifikację boga atuma i uznawany jest za tego, który stworzył bóstwa. W tekstach księgi umarłych posiadać będzie jednocześnie związek z symboliką zmartwychwstania, miał tajemną moc, która pozwalała mu na ciągłe odradzanie się i powrót do świata żywych. Jego matką była jedna z bogiń, a mianowicie nut. Ciekawym jest, że miał być on odpowiedzialny za stworzenie bogów, sugerowałoby to jego pierwszeństwo, jednak jak widać byli już inni przed nim.