Bóstwa

W większości wierzeń religijnych są bóstwa. Zajmują się nim teologia, a także filozofia. Uważane jest za zagadnienie metafizyczno-egzystencjalne. Jest bardzo duże zróżnicowanie co do tego pojęcia i dlatego jest trudno o jednoznaczną definicję. Należy wyodrębnić definicje w religiach politeistycznych i monoteistycznych, deizm, panteizm. Istnienie boga zaprzecza ateizm, ale agnostycy twierdzą, iż jest to niemożliwe do udowodnienia jak i do obalenia. W religiach częstymi atrybutami boskości są immanencja, nieśmiertelność, wszechmiłosierdzie, wszechpotężność, wszechobecny, wszechwiedzący, transcendencyjny. W niektórych religiach bóg lub bóstwo może wszystko i może też być wszystkim. Religie politeistyczne maja wiele bóstw, którzy opiekują się czym innym niż ich współbogowie. Szczególne są przyporządkowania bogów rzymskich bogom greckim. W religiach buddyzmu, i taoizmu nie występuje pojęcie boga. Religie dualistyczne mają niemal równorzędnych bogów odpowiedzialnych za inne rzeczy. W wielu religiach bóg lub bóstwa są abstrakcyjne.

Bóstwa hinduskie

W hinduskiej religii jest wiele bóstw odmiennych. I tak Ganesa lub Ganapati i Winajaka jest odpowiedzialny za mądrość, spryt, patron uczonych i nauki, opiekun ksiąg, skrybów i szkół. Uważa się go za syna Siwy i Parwati usuwa wszelkie przeszkody i zapewnia powodzenie najdrobniejszych przedsięwzięciach i zawsze ceremonia religijna zaczyna się inwokacją do niego. Jest też uważany za bóstwo obfitości i dobrobytu patron kupców i bankierów. Aświnowie to bóstwa bliźniąt związanych ze światłością poranną. Są to też lekarze bogów i strażnicy nieśmiertelności oraz dawcy wszelkiej pomyślności, a ich siostrą jest Uszas. Do następnych bóstw należą Aditjowie bóstwa symbolizujące różne aspekty światła słonecznego jak i niebiańskiego. Strażnicy prawa, wynagradzali pobożnych i sprawiedliwych, a karali grzeszników. Na początku wymienia się ich trzech, ale z czasem ich liczbę zwiększono do siedmiu. Czasami uosabiają dwanaście miesięcy. W religii tej są jeszcze Mahawidjas, Daśawatara, Hari, Harhara, Duszan, Indra, Radha, Rahu, Isana, Rama, Aditi, Rama, Ratri, Agora, Aghoresa, Jama, Ratri, Rudra, Rukmini, Agni, Kali, Dewi, Mahadewa i wiele innych.

Bóstwa chińskie

W religii chińskiej jest też bardzo dużo bóstw. Do najważniejszych bóstw należą Caishen, Chang’e, Liu Hai, Magu, Shoulao, Tudigong, Gonggong, Guan Yu, Mazu, Laojun, Nefrytowy Cesarz, Nuwa, Xiwangmu, Xuan Nu, Leigong, Shangdi, Yan Di Zao Jun. Każde z tych bóstw ma swoje przeznaczenie jedne zsyłają dla ludzi powodzenie lub klęski, inne zaś są odpowiedzialne za poszczególne działy pracy, jak piece, dostatek czy płodność. Niektóre z tych bóstw są starsze a inne młodsze. Wiele też ludzi składało ofiary dla bóstw ziemi i zyskały one znaczenie nawet poza granicami Chin. Niektórym bóstwom przypisywano też sprowadzenie historycznego potopu. W mitologii chińskiej wierzono, że to Nuwa stworzyła ludzi, wypalając figurki w piecu. Xiwangmu jest uważana za najważniejszą z bóstw w mitologii chińskiej. Jest to patronka wróżek i czarodziejów, do niej wnoszono modły błagalne podczas suszy i epidemii. Wielokrotnie bogowie ci posiadają swoje dni świąt, każdy kiedy indziej. Istnieje tylko kilka świąt, w których nie są oni aż tak istotni, albo też obchodzi się kilku bogów jednocześnie.

Bóstwa greckie

Mitologia grecka jest najbardziej znana na świecie. Do gigantów mitologii greckiej należą Anteusz, Enkelados, Eurytop, Pallas, Polybotes, Porfyrion, Tytios, Damysos,Hippolytos, Echin, Mimas. W mitologii tej są też bóstwa lunarne do których należą Asteria, Nyks, Selene, Semele. Do bóstw zalicza się też Mojry, Muzy, bóstwa solarne jak Apollo, Eos, Helios, Hemera. Do bóstw sprawiedliwości zalicza się Adrastea, Astrea, Nemezis, Temida. Są też bóstwa graniczne jak Eter, Nefele, Uranos, Zeus. Do bóstw wodnych należy zaliczyć Anemoi, Boreasz, Eol, Euros, Notos, Zefir. W wodnych bóstwa grecy uznawali Acheloos, Alfejos, Asopos, Halia, Inachos, Pontos, Posejdon, Proteusz, Enipeus, Eurybia, Forkos, Kebren, Kefisos, Krinisos, Taumas, Molos, Tryton, Nereus. Były też w mitologii greckiej bóstwa zdrowia jak Asklepios, Hygieja, Laso, Panakeja. Ostatnimi byli tytani jak Tytanity, Japeton, Pallas, Perses, Prometeusz, Kojos, Astrajos, Atlas, Krios, Kronos, Rea, Tetyda, Leto, Epimeteusz, Eurynome, Febe, Menojtios, Mnemosyne, Thea, Tytanomachia, Hyperion, Okeanos.

Bóstwa egipskie

Bogowie i bóstwa w starożytnym Egipcie wywodzili się z prehistorycznych animistycznych kultur i byli częścią mitologii. Do najważniejszych bogów zawsze należał faraon. Mitologia w Egipcie panowała do nadejścia chrześcijaństwa i islamu. Rozwijała się prawie przez trzy tysiąclecia i ulegała znacznym przemianom. W Egipcie uznawano wielu bogów. W zależności od sytuacji politycznej dominującej grupy i jej przywódcy postacie bogów były łączone i zmieniały się. W zależności od miejsca byli różni bogowie jak Atum, Re, Chnum, Amon, Ptah. W końcowej fazie pozostali tylko Ozyrys, Izyda i Horus oraz Set. Jednak wszystko zmierzało w kierunku łączenia czyli monoteizmu. W wierzeniach egipskich ludzka dusza istnieje też poza ciałem, a ciało składa się z pięciu części. Dlatego też ciało balsamowano i mumifikowano. Według późniejszych wierzeń dusza musi stanąć przed Anubisem, a ciężar serca porównywalny jest z piórem Maat bogini prawdy, sprawiedliwości i porządku i jeśli wynik jest korzystny to zmarły prowadzony przez Horusa do Ozyrysa, a w przypadku wyniku niekorzystnego zmarły jest pożerany przez Ammit o głowie krokodyla.

Bóstwa rzymskie

W mitologii rzymskiej było wiele bóstw. Praktyki obrzędowe wyróżniają dwie kategorie bóstw czyli bóstwa rodzime oraz bóstwa nowe. Pierwotne bóstwa państwa rzymskiego wiążą się z tytułami kapłanów i świętymi stałymi kalendarza rzymskiego. Nowe bóstwa zostały wprowadzone później w okresie historycznym w historycznych momentach wprowadzane w odpowiedzi na dany kryzys lub zapotrzebowanie. Do wczesnych bogów zaliczali się bogowie wzywani przy okazji różnych czynności jak zbiorów, a jego imię wywodziło się od czasownika opisującego daną czynność. Bóstwa takie zalicza się do pomocniczych, obok których wzywano znaczniejszych bogów. Poszczególne bóstwa wiązały się z praktycznymi potrzebami życia codziennego, czyli Pales strzegł pastwiska, Saturn zasiewów, Ceres wzrostu upraw, Pomona owoców, Jowisz za deszcze, Mars bogiem działalności mężczyzn, wojny, a Kwirynus opiekunem społeczności zbiorowej podczas pokoju. Z czasem bóstwa te przesiąkły tak dobitnie i dokładnie do kultury i tradycji europejskiej, że istnieją one do dzisiaj nawet w codziennym naszym życiu.

Bóstwa słowiańskie

Bogowie słowiańscy byli przedstawiani jako bogowie wszechwładnej przyrody. Słowiański panteon nie posiadał specjalnej hierarchii. W różnych regionach byli różni bogowie. Do bóstw słowiańskich należeli Chors, Czarnoróg, Dażbóg, Jaryło, Jarowit, Marzanna, Makosz, Perepłut, Perperuna, Perun, Podaga, Porenut, Porewit, Radogost, Rod, Rugewit, Simargł, Strzybóg, Swaróg, Swarożyc, Świętowit, Trojan, Trygław, Weles, Zorza, Białóobóg, Czarnogłów, Dziewanna, Flins, Jesza, Krodo, Kupała, Lei i Polel, Łada, Nyja, Pizamar, Pogoda, Pogwizd, Prowe, Żywie. Wielu z nich nazwy zachowały się do dzisiaj jak chociażby noc Kupały, Pogoda, Zorza, Dziewanna, Łada. Jednak bóstwa te w większości poszły w zapomnienie. Razem z nową religią chrześcijańską zaprzestano wiary przodków chociaż topienie Marzanny czy noc Kupały nadal są obchodzone jako dawne historyczne ciekawostki. Obecnie najczęściej pozostają one w pamięci w formie podań i legend bądź jako coroczne imprezy upamiętniające dawne czasy. Najczęściej jest to nie lada przygoda dla dzieci i młodzieży.